Frambozenstruiken zijn ongeloofelijk populair in de hobbyfruittuin. En dat is niet meer dan logisch. Frambozen zijn heerlijk zoete genotsmomentjes die zowel direct op te eten zijn, of te verwerken zijn in sap of jam. Ze nemen relatief weinig ruimte op en zijn zelfbestuivend, dus aan één plant heb je genoeg. Hoewel echt goed geschikt voor beginners is niet alles aan een framboos geheel vanzelfsprekend. In dit artikel leggen we precies uit waar je rekening mee moet houden als je een frambozenstruik wilt kopen, hoe je een framboos moet planten en daarna verzorgen.
Nederlandse naam | Framboos, Frambozenplant |
Latijnse naam | Rubus idaeus |
Niveau verzorging | Makkelijk, goed voor beginners. |
Niveau produceren | Produceert jong en snel. Zelfbestuivend. |
Soort plant | Struik of geleide klimplant. |
Plaats in tuin | Zon tot lichte halfschaduw. Het liefst lichte, lichtzure maar vooral doorlatende grond. Twijfelt u over uw grond? Plant de framboos dan tenminste in wat potgrond; dan heeft hij een makkelijke start. |
Ziektegevoeligheid | Gemiddeld ziektegevoelig; vooral schimmelziekten op te natte gronden. |
Aanbevolen rassen | o.a. Fallgold (herfst), Heritage (herfst), Polka (herfst), Zefa Herbestente (herfst), Malling Promise (zomer), Tulameen (zomer) & Golden Everest (zomer). (meer frambozenrassen) |
Op deze pagina:
Hoe kies ik een frambozenplant uit?
Er zijn verschillende criteria waarop u een framboos kunt uitkiezen. De eerste eigenschap waar u naar moet kijken is pluktijd. De pluktijd van frambozen verschilt sterk per ras. Zomerframbozen zijn in de vroege zomer rijp, herfstframbozen aan het einde van de zomer en in het begin van de herfst. Zomerframbozen vergen wel meer onderhoud dan herfstframbozen. Dit verschil wordt verder besproken onder het kopje 'Snoeien'.
Een tweede belangrijk verschil tussen frambozenrassen zit hem in ziekteresistentie en sterkte. Een aantal frambozensoorten zijn minder gevoelig voor schimmels, terwijl andere soorten hier wél last van hebben. Ook zijn sommige rassen beter geschikt voor stugge en natte gronden dan anderen. Een Tadmor ® framboos is bijvoorbeeld geen goede keus voor een natte grond.
Een laatste criterium waarop frambozenrassen goed op kunnen worden vergeleken is de productie en vruchtkwaliteit van de frambozenplant. Vaak geven gepatenteerde rassen een hoge productie, voorbeelden daarvan zijn Polka ®, Tadmor ® en Himbotop ®, maar ook andere rassen kunnen een hoge productie geven. Over het algemeen geldt dat rassen met een hogere productie een lagere kwaliteit hebben, en visa-versa, maar naar onze mening is de Polka ® daarop een uitzondering. Dit ras geeft zowel een hoge productie, als een goede vruchtkwaliteit. De frambozen zijn groot en mooi stevig, hebben een goede smaak, en de productie is erg goed.
Hoe plant ik een framboos?
Het belangrijkste bij het planten van een framboos is de locatie. Plant de framboos het liefst op een zure grond (dat is bijvoorbeeld veengrond of zand), met een goede doorlating. Wanneer u hier over twijfelt kunt u het beste wat potgrond toevoegen bij het planten van de struik. Ook staat de framboos liever iets te droog, dan te nat. Een frambozenplant is niet geschikt om op natte en/of zware grond te staan, aangezien deze daar snel last krijgt van ziekten.
Om ruimte te besparen kunt u ervoor kiezen om de frambozenstruik te planten tegen een muur of hek, zodat de takken opgebonden kunnen worden. Op deze manier haalt u heel goede resultaten wat betreft productie en vruchtkwaliteit, maar het bespaart ook nog eens veel ruimte.
Hoe onderhoud ik een framboos?
Het onderhoud van een framboos is niet bijzonder moeilijk, toch zijn er wel enkele zaken die u moet doen om de plant gezond te houden.
Januari |
|
Februari |
Zomerframbozen toppen (optioneel) |
Maart |
Bemesten |
April |
|
Mei |
|
Juni |
Eind juni: oogsten van zomerframbozen |
Juli |
Begin juli: oogsten van zomerframbozen |
Augustus |
Zomerframboos snoeien. |
September |
Oogsten van herfstframbozen |
Oktober |
Na laatste pluk: snoeien van herfstframbozen |
November |
|
December |
|
Een frambozenstruik bemesten
U kunt frambozenplanten het beste in het voorjaar bemesten. Maart is daarbij een goed uitgangspunt. Bemest frambozen niet teveel, en gebruik bij voorkeur een rustig vrijkomende mest. Organische meststoffen zijn prima. Een te sterke en stikstofrijke bemesting kan bladluis stimuleren, en dat hebben we niet nodig.
Frambozen oogsten
Een rijpe framboos herkent u door de vrucht zachtjes van de tak te trekken. Laat de framboos zeer makkelijk los van zijn steeltje, dan is hij rijp. Moet u kracht zetten: dan kunt u de framboos beter laten hangen.
Omdat frambozen snel gaan rotten wanneer ze overrijp zijn, is het een goed idee om in de pluktijd elke dag naar de struik te lopen, en de rijpe vruchtne weg te plukken. Zo plukt u alléén frambozen die goed rijp zijn, en voorkomt u dat frambozen te lang blijven hangen. En u heeft natuurlijk ook elke dag verse frambozen om van te smullen!
De vruchten zijn enkele dagen in de koelkast te bewaren, en een lange tijd in de vriezer. Ingevroren frambozen hebben de neiging om uit elkaar te vallen. Dit is voor verwerking geen probleem, maar ingevroren frambozen zijn misschien niet zo goed geschikt als garnering.
Frambozenstruik snoeien
De snoei van uw frambozenstruik is afhankelijk van het ras. Zomerframbozen (die in de zomer rijp zijn) moeten anders gesnoeit worden dan herfstframbozen, die in de herfst afrijpen. De reden hiervoor is dat zomerframbozen fruit geven op tweejarige takken. Takken die vorig jaar zijn gegroeit, geven dit jaar fruit. Herfstframbozen geven fruit op tweejarig hout. Takken die dit jaar zijn gegroeit, geven direct fruit.
Herfstframbozen snoeit u in de wintermaanden. U kunt alle takken tot de grond afsnoeien (wij raden wel altijd aan om ong. 10cm. te laten zitten ter bescherming in de winter). Nieuwe scheuten hoeft u niet uit te dunnen. In de zomer kunnen zwakke takken weggehaald worden, om sterke takken met fruit meer ruimte te geven.
Zomerframbozen vergen meer onderhoud. De oude takken, die dat jaar vrucht hebben gegeven, snoeit u weg. Sterke en gezonde nieuwe stengels laat u zitten, en als u ervoor kiest om de framboos aan te binden bind u deze takken aan. Zorg er hierbij voor dat de toppen omgebogen zijn. In februari snoeit u de toppen van de nieuwe scheuten af, zodat de plant meer gaat vertakken en beter vrucht draagt.
Een framboos aanbinden
Om ruimte te besparen en een hogere oogst te behalen kan het zeker aan te bevelen zijn om de takken van de framboos verticaal aan te binden. Door ervoor te zorgen dat alle takken optimale licht en warmte krijgen, kan de plant meer frambozen produceren.
Een rek maken om de planten aan vast te binden is vrij simpel. Sla 2 palen in de grond en zorg dat deze 1.8m (iets kleiner of groter mag ook!) boven de grond vandaan komen, en span hier om de 20 a 30 centimer een staaldraad tussen de twee palen. De afstand die u tussen de palen kunt houden is afhankelijk van de dikte van het draad, de palen, en de hoeveelheid wind, maar 2 tot 2.5 meter is vaak een goede afstand.
Plant hierna tussen de palen om de 1 á 1.5 meter een frambozenplant en zorg dat deze 7 a 8 hoofdtakken heeft die helemaal tot boven lopen. Bind ze vast als een waaiervom, waar de takken bovenin het rek verder uit elkaar staan dan onderin het rek.
Deze constructie zorgt voor een mooie, luchtige framboos waar op alle takken veel licht komt. Zo kunt u op weinig ruimte een hoge productie behalen.
Natuurlijk kan een frambozenstruik ook in de tuin gezet worden zonder ondersteuning, maar door de frambozen tegen een muur of rek aan te binden behaalt u wel significant betere resultaten. De takken kunnen het hele jaar door gebonden worden aan het rek en het is ook aan te bevelen om dit goed bij te houden.
Ziekten & Plagen
Ook een frambozenstruik kan last hebben van ziekten en/of plagen. Gelukkig staat de framboos niet bekend als een gevoelige plant.
Ziekten/plagen |
Symptomen |
Wanneer zichtbaar? |
Hoe terug te dringen? |
Soorten die er last van hebben |
Frambozenschors-galgmug |
Oranje-gele maden |
April |
Aangetaste scheuten weghalen. |
Zomerframbozen |
Grijsrot |
Schimmelpluis op vruchten |
Bij regenachtig weer |
Iets minder bemesten |
Alle soorten, bij rijpe vruchten |
Echte meeldauw |
Schimmelpluis op bladeren |
Mei-juni |
Zieke toppen verwijderen |
Glen clova, schonemann |
Stengelziekte |
Afsterven van twijgen |
April-juni |
Vermijd te natte grond. Snoei de plant snel na oogst |
Zomerframbozen |
Frambozenkever |
Kevers vernielen de plant. In de vruchten zitten larven |
Eind april/mei: bij koud weer |
|
Geen specifieke soorten |
Braambloesem-kever |
Jonge blaadjes/knopjes aangetast door zwarte kevers |
Half april – eind juni |
Larven opruimen, na oogst snel snoeien |
Geen specifieke soorten |
Vogelvraat
Naast de ziekten en plagen in het overzicht hierboven kunt u bij frambozen ook last hebben van vogelvraat. Naar onze ervaring verschilt de vraat erg per locatie. Bij ons op de kwekerij laten vogels frambozen gewoon met rust, maar bij sommige van onze klanten zijn maatregelen noodzakelijk om zelf frambozen te kunnen pluken. U kunt om vogelvraat te voorkomen de vogels wegjagen (bijv. door CD's op te hangen), u kunt een net spannen, of de framboos in een fruitkooi planten. De laatste optie is het moeilijkste, maar werkt wel erg goed.