Wat een teleurstelling is het toch als je al uitkijkt naar een heerlijk oogstjaar, maar daarna je appelboom aantreft onder de rupsen. Het is behoorlijk schrikken, en in het ergste geval kan het u inderdaad een jaaroogst kosten. Gelukkig is er wel een behandeling mogelijk, en als u de rupsen in een vroeg stadium ontdekt is misschien zelfs de oogst nog te redden.
Spinselmot of stippelmot
Maar eerst is er de vraag welke ongenodigde gast wij in de tuin hebben. In eigenlijk alle gevallen gaat het bij een appelboom om de spinselmot, die zo genoemd wordt vanwege de spinnenwebben vol rupsen die zij achterlaat op de bomen. Een andere, iets vriendelijkere naam voor dit beestje is de stippelmot, verwijzend naar het uiterlijk van de volwassen mot nadat deze zich verpopt heeft. Dit is een onopvallende maar verder vriendelijke mot.
De rupsen zijn iets minder vriendelijk. Hoewel ook deze rupsen een plaats moeten hebben om hun buikje vol te kunnen eten is het niet praktisch dat ze dit het liefste gezamenlijk als groep bij één en dezelfde boom doen, totdat deze geheel kaalgegeten is. Er is zelfs een specifiek ondersoort, de Yponomeuta malinellus, die zich alleen aan appelbomen tegoed doet.
De rupsen worden meestal in mei en april actief, waarbij ze hun winterschuilplaatsen verlaten en de verse bladeren van de appelboom opzoeken. In zo'n twee maanden tijd doen ze zich tegoed aan de appelboom door gezamenlijk groepen bladeren samen te vouwen met grote 'webben' (de spinsels) en de bladeren daarna op te eten. Als de rupsen genoeg hebben gegeten, of als de boom kaal is, verpoppen ze zich tot de motten.
Voorkomen van spinselmot
Geheel voorkomen van schade door de spinselmot is erg lastig, maar door tijdig in te grijpen met de hieronder beschreven (handmatige) behandeling kan de meeste schade voorkomen worden. Houdt uw boom dus goed in de gaten, en grijp in als u spinsels ziet verschijnen.
Bestrijden van rupsen in de appelboom
Heeft u rupsen in uw appelboom? Dan is het nog niet te laat om te bestrijden. Het is wel zo dat het beter is om de plaag zo snel mogelijk te bestrijden, bij voorkeur als u al wel spinsels ziet verschijnen, maar nog geen (grote) rupsen. Verwijder op dat moment direct de spinsels en probeer zoveel mogelijk van de miniscule rupsen mee te nemen. Laat zo min mogelijk rupsen over op de boom. De appelboom zal snel herstellen en waarschijnlijk blijven de appels ook hangen.
Zijn er al grote delen van uw boom ingepakt door de spinselmot? Dan kunt u de spinsels verwijderen of zelfs takken wegknippen, maar waarschijnlijk is uw oogst voor dat jaar al verloren. U kunt de spinsels ook laten zitten, en uw appelboom voor dit jaar ter beschikking stellen aan de spinselmot. Uw boom zal er niet dood aan gaan, en volgend jaar weet u wat te doen en kunt u eerder ingrijpen.
U kunt hierna de rupsen weggooien in de groenbak, of de stippelmot een beetje helpen door de rupsen over te plaatsen naar een wilde of sierappelboom in de buurt. Op een grote boom in het park doen een paar rupsen namelijk veel minder schade dan op de kleine appelboom in uw achtertuin.
Bestrijden van zware aantastingen
Heeft u elk jaar weer last van een zware aantasting door de spinselmot? Dan kunt u overwegen om een bestrijding met pesticiden toe te passen. Bijvoorbeeld het middel pyrethrum, die toegestaan is in de biologische teelt, is effectief tegen de spinselmot.
Wij adviseren dit alleen te doen in extreme gevallen. Dit middel levert namelijk ook schade op aan andere insecten, waardoor het natuurlijke belans in uw tuin verloren gaat. Een handmatige bestrijding is in een particuliere tuin vaak dus effectiever en beter voor het milieu.
Een gezonde appelboom
Insecten en schimmels horen bij een boom zoals de griep ook bij de mens hoort. Voor de natuurlijke balans wordt een boom wel eens ziek, en zolang dat geen blijvende schade oplevert is dat niet altijd verkeerd. Toch willen we de natuur hier ook wel eens wat beinvloeden. Een appelboom die nooit appels geeft maar die elk jaar wordt kaalgegeten door rupsen is in de natuur misschien heel normaal, maar in de achtertuin erg zonde.
Uw appelboom gezond houden kan veel ziekten helpen voorkomen, en werkt vaak beter dan bestrijding van de kwalen zelf. Een gezonde appelboom staat op een goed afgewaterde bodem, met goede voedingsstoffen. Ook is de boom goed gesnoeid, waardoor alle takken goed licht en warmte opvangen. Wilt u hier meer over weten? Klik dan op de knop hieronder.
Een appelboom kopen, planten en verzorgen
Referenties
Foto van rupsen in een appelboom door Crackerjack. Publiek domein.
Foto van stippelmot door Svdmolen. CC BY 2.5
Foto van spinselmot over takken en vruchten door XenonX3. CC0 1.0